بخشش لازم نیست اعدامش کنید؟!

نگاهی گذرا به «کتاب  سیندرلا به روایت بچه های کوچه صلابت »نوشته عباس تورج فرد«عصر بود.از آن عصرها که آدمی کیف می‌کند. یه کمی آفتاب ، یه کمی نسیم ، یه کمی عطر کوچه نم زده و صدای شرشر جوی نسبتا پر آب کنار کوچه......آسمان خیال داشت فقط ببارد ، زنها همه پشت پنجره بودند و مردها کمی دورتر نشسته بودند و چای هورت می‌کشیدند و باران می‌بارید .بوی خاک نم خورده حال خوبی به کوچه داده بود...».عباس تورج فرد در قالب تک‌گویی و حدیث نفس، نگاهی متفاوت دارد به آدمها و فضای کوچه‌ای به نام صلابت.کوچه‌ای در میدانگاه با درختی توت در وسط که از دو طرف به باغ محدود می‌شود. خواندن و خوانش کتابِ «سیندرلا به روایت بچه‌های کوچه صلابت» خیلی سخت نیست. راوی اسیر واژه‌پردازی‌های بی مورد نمی‌شود. راحت حرف می‌زند. از مولفه های داستان هم استفاده می‌کند. ی ‌ای هر چند نویسنده با درونمایه‌ای که در ذهنش داشته عمدا از داستان‌پردازی طفره رفته است ، اما موفق می‌شود با ظرافتی آمیخته به تخیل، فضای کوچه ، شخصیتها و کنش‌هایشان را برای مخاطب ترسیم کند. مخاطبی که پیر باشد یا نوجوان و مرد یا زن باشد فرقی نمی‌کند . به نظرم اگر نوع نگاه نویسنده در این روایت را بدبینانه ندانیم، دستِ‌کم «کوچه» می‌تواند تلویحا اشاره‌ای به جامعه و اتفّاقات واقعی اطرافمان باشد. هر چند این اتفّاقات و از بین رفتن عشق به ناامیدی نمی‌انجامدنجامد، دستِ‌کم انتخابِ «سیندرلا» که در ادبیات داستانی‌ نقش«امیدوار به خوشبختی» را دارد، قسمتی از درونمایه و متن را می‌سازد.  در این کوچه آدمهای خوب و بد در کنار هم زندگی می‌کنند، اما رفته رفته اتفاقی در آن می‌افتد و عشق از میان می‌رود  :« کوچه صلابت به قدری تیره و کثیف بود که کمتر کسی رغبت داشت به آنجا بخشش لازم نیست اعدامش کنید؟!...

  نگاهی گذرا به کتاب ( مجموعه داستان ) عقربه های هرز نویسندگان : معصومه محمدی ( شهرزاد) و زینب زمانی زاده مشخصات نشر : نشر مهری ، لندنسال انتشار – 1400 شمسی/ 2021 میلادی درپیش درآمد این کتاب نوشته شده است : عقربه های هرز مجموعه داستان کوتاه است که نتیجه تلاش دو نویسنده ایرانی است. داستانهای این کتاب بر اساس کنش های درونی انسان قرن بیست و یک نوشته شده و دارای درونمایه روانشناختی و گاهی فلسفی است . این داستانها با هدف نشان دادن بخشی از درماندگیهای روحی و روانی انسانِ امروز ، بخصوص در جامعه سرکوب شده ایران نوشته شده است .اگرچه عنوان عقربه های هرز درمیان نام داستانهای این مجموعه دیده نمی شود ، امّا این ترفند تلویحاً می تواند به عاملی از عناصر داستان به نام زمان اشاره کند که نه تنها کارکردی دراماتیک دارند ، بلکه عنصریست هوشمند و دینامیک که نگاهش به بحران دوران حاضر است  . چنین اشاره ای می تواند ناشی از شناخت مخاطبی باشد که در این روزگارِ سلطه شبکه های مجازی ، آستانه مطالعه اش حجیم نیست. از این رو هر یک از داستانهای عقربه های هرز به مرز داستانک  و حتی کمتر از آن می رسند. در یک نگاه کلی به این مجموعه می توان به این نتیجه رسید که اگر چه برخی از داستانها در یک موقعیت مکانی و بسته روایت می شوند ، ولی لزوما به یک جغرافیای خاص مکانی، تحت عنوان داستانهای آپارتمانی تعلق ندارند. دو داستان پرنده بازِ ( معصومه محمدی ) و سه خر و یک مردِ ( زینب زمانی زاده ) در دو مکانی متفاوت از این فضا اتفّاق می افتند. پرنده باز روایت مردی است که در یک دشت به دخترخوانده اش تعرّض جنسی می کند و سه خر و یک مرد راوی یک خر است که سودای قُلی ، کبیر و احمد ( سه مرد و یک خر !) را بر بخشش لازم نیست اعدامش کنید؟!...

نگاهی به کتاب زمین سوخته نوشته احمد محمود  330 صفحهاحمد اعطا با نام مستعار احمد محمود در کتاب حکایت حال - نوشته لیلی گلستان گفته است :« کار من ترکیبی است از واقعیت و تخیل. این کار را به صورت مکانیکی انجام نمی‌دهم ، ذهنم خودش این کار را می‌کند؛ این آدم را می‌گیرد، احتمالا پاره‌ای از خصایل و شمایلش را چه از نظر فیزیکی و چه از نظر شخصیتی و ذهنی تغییر می‌دهد، دگرگونش می‌کند و آدم دیگری از او ساخته می‌شود. اگر بگویم می‌سازم درست نیست ، باید بگویم ساخته می‌شود. بله چنان آدم دیگری از او ساخته می‌شود و در داستان می‌نشیند که اگر الگوی واقعی او در زندگی واقعی آن را بخواند، شاید گاهی متوجه شود که با این آدم قرابت‌هایی دارد. به هر حال من شخصیت‌های داستانم را از میان مردم می‌گیرم و روی‌شان کار می‌کنم. »وی هم چنین در مورد کتاب زمین سوخته گفته است :« جنگ شروع شده بود ، اما مردم شهرهای دیگر کشور آن را حس نمی کردند ، نوشتم تا بدانند چه اتفاقی دارد می افتد» .  شکل گیری رمان اجتماعی حاصل چندین دهه رویدادهای تاریخی ، سیاسی و فرهنگیست . محمد علی سپانلو در کتاب نویسندگان پیشرو ایران می نویسد : « رمان اجتماعی در ایران در طول سرگذشت خود این توجه روز افزون به جامعه را که لازمه اش تجربه و شناسایی مستمر است را نشان می دهد . این رمان از گزارش خام گونه وقایع و معرفی سطحی و عاطفی شخصیت ها به شناخت ریشه ای و تحلیل موضعی رسیده است . ذهنیتی دوراندیش جایگزین احساسات رقّت ناک و بی مسئولیت شده است».اولین رمان احمد محمود با عنوان «همسایه ها » منتشر شد . نگارش آن از سال 1342 تا 1345 به طول انجامید. به دلیل محیا نبودن شرایط انتشار ، هشت سال بعد و در سال 1353 چاپ شد . گرچه همسایه ها با استقبال عمومی بخشش لازم نیست اعدامش کنید؟!...